مطالعه کارآیی زمان محلول پاشی کلسیم بر کیفیت و انبارمانی میوه کیوی (actinidia deliciosa) رقم ’هایوارد‘

بمنظور بدست آوردن اطلاعات پایه ای و قابل اعتماد جهت برنامه های تغذیه ای باغات کیوی رقم ’هایوارد‘، دو آزمایش مزرعه-ای جداگانه ای در دو باغ تجاری کیوی واقع در شهر رشت و رامسر طی فصل رشدی 1392 اجرا گردید. در آزمایش اول، تغییرات مقدار عناصر غذایی در برگ و میوه کیوی طی فصل رشد اندازه گیری گردید. نمونه های برگ و میوه همزمان با هم در 8 مرحله (بلافاصله پس از ریزش گلبرگ ها، 3، 6، 9، 12، 15، 18 و 21 هفته بعد از تمام گل) جمع آوری و سپس مقدار عناصر غذایی آن ها اندازه گیری شد. در آزمایش دوم، اثر زمان و تعداد دفعات محلول پاشی با کلرید کلسیم 5/1 درصد بر مقدار و نسبت عناصر غذایی میوه و همچنین بر ویژگی های کمی و کیفی آن مورد بررسی قرار گرفت. میوه های هر دو باغ در یک، دو یا سه نوبت (35، 85 و 125روز پس از تمام گل) با کلریدکلسیم 5/1 درصد محلول پاشی شدند. سپس میوه ها بلافاصله 7 روز پس از محلول پاشی در طول دوره نمو (گروه اول) و همچنین در مرحله بلوغ فیزیولوژیکی (گروه دوم) مورد ارزیابی قرار گرفتند. بعلاوه، بخشی از میوه ها تیمار شده در طول 90 روز انبارداری در دمای صفر درجه سانتی گراد با رطوبت نسبی 95 درصد و نیز به مدت 5 روز اضافی تر در شرایط مشابه بازار (گروه سوم) ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که مقدار نیتروژن، کلسیم و منیزیم برگ کیوی بیشتر از میوه بود، در عوض مقدار پتاسیم میوه بیشتر از برگ می باشد. مقدار فسفر الگوی ثابتی را در دو باغ نشان نداد. بنابراین، مقدار عناصر غذایی برگ نمی تواند نشان دهنده مقدار عناصر غذایی در میوه کیوی باشد. با پیشرفت نمو میوه مقدار نیتروژن، فسفر، پتاسیم و منیزیم میوه کاهش یافت، اما مقدار کلسیم افزایش پیدا کرد. بالعکس، مقدار نیتروژن و پتاسیم برگ طی فصل رشد کاهش معنی داری را نشان داد، اما مقدار فسفر و منیزیم افزایش یافت. الگوی تغییر مقدار کلسیم برگ بسته به موقعیت باغ متفاوت بود. همچنین نتایج نشان داد با پیشرفت نمو میوه کارآیی جذب کلسیم در پاسخ به محلول پاشی کلرید کلسیم کاهش پیدا کرد. بطوری که بیشترین درصد تجمع کلسیم میوه یک هفته بعد از تیمار، زمانی مشاهد شد که میوه ها در اوایل فصل رشد (35 روز پس از تمام گل) محلول پاشی شدند. اگرچه محلول پاشی در یک نوبت در اوایل فصل رشد بیشترین تأثیر را در افزایش تجمع کلسیم میوه در طول دوره نمو نشان داد، اما در زمان بلوغ فیزیولوژیکی، میوه هایی که در یک نوبت یا در دو نوبت محلول پاشی شده بودند، از نظر مقدار کلسیم تفاوت معنی داری را در مقایسه با شاهد نشان ندادند. محلول پاشی در سه نوبت (35، 80 و 125 روز پس از تمام گل) بطور معنی داری مقدار کلسیم، پتاسیم و منیزیم میوه های بالغ را افزایش، اما مقدار نیتروژن میوه را کاهش داد. در نهایت، نسبت بین این عناصر با کلسیم در میوه کاهش یافت، در نتیجه تعادل بین عناصر غذایی میوه بهبود یافت. محلول پاشی با کلرید کلسیم در سه نوبت بطور معنی داری صفات مرتبط با اندازه و رشد میوه کیوی را کاهش داد. بطوری که میوه ها کمی کوچک تر، سفت تر و تیره تری بودند، اما چنین میوه هایی ارزش غذایی و ترکیبات آنتی اکسیدانی از جمله ویتامین ث، کلروفیل، کاروتنوئید، ترکیبات فنلی و کیفیت حسی بالاتری داشتند. بعلاوه، محلول پاشی میوه های کیوی در سه نوبت با کلرید کلسیم با کاهش فعالیت آنزیم پلی-گالاکتروناز توانست سفتی میوه ها را در پایان دوره انبارداری حفظ کند. چنین میوه هایی میزان از دست دهی آب، درصد پوسیدگی، تولید اتیلن و شدت تنفس کمتری را نشان دادند. در مجموع، محلول پاشی در سه نوبت (35، 85 و 125 روز پس از تمام گل) با کلرید کلسیم (5/1درصد) توانست بطور معنی داری تعادل عناصر غذایی میوه را بهبود بخشد، رسیدن میوه را به تأخیر اندازد و باعث حفظ کیفیت میوه کیوی رقم هایوارد طی دوره انبارداری شود. بنابراین، این تیمار می تواند برای استفاده در برنامه های محلول پاشی باغ های کیوی رقم هایوارد بسیار مناسب باشد.